Met eigen ecologen in dienst kan Krinkels maatregelen adviseren en direct vertalen naar uitvoerbaar beheer. Van soorteninventarisatie tot praktische ingrepen die biodiversiteit vergroten zonder concessies aan veiligheid of continuïteit.
Een interview met Maddy van Willigen-Steernberg, operationeel manager bij ProRail
ProRail beheert duizenden hectare grond langs het spoor. Juist die bermen bieden kansen voor biodiversiteit. Alleen dat vraagt wel om een andere kijk op groenonderhoud. Op papier klinkt ‘minder maaien’ logisch, maar in de praktijk heb je te maken met veiligheidseisen. Het gaat om het vinden van een balans: waar kunnen we ruimte geven aan natuur zonder concessies te doen aan spoorveiligheid?
Tweeledige motivatie
In 2024 tekende Krinkels een vijfjarige overeenkomst met ProRail voor het ecologisch beheer van 153 kilometer spoorberm in Zeeland en West-Brabant. Die overeenkomst maakt deel uit van het bredere project ‘Meer natuur in de berm’, waarin ProRail met meerdere partijen samenwerkt aan ecologischer beheer. “De motivatie voor het project is eigenlijk tweeledig,” vertelt Maddy, operationeel manager bij ProRail. “Enerzijds willen we voldoen aan de Wet natuurbescherming. Anderzijds willen we als bedrijf ook echt een voorbeeld geven in het goed omgaan met de natuur. We beheren veel grond door het hele land en het is onze verantwoordelijkheid om daar zorgvuldig mee om te gaan. Dit project biedt de kans om te laten zien hoe we natuurbeheer kunt integreren in onze werkzaamheden.”
Kennis van natuurbeheer
Binnen ProRail is die ecologische benadering geen vanzelfsprekendheid. Waar spooronderhoud vraagt om strikte protocollen en veiligheid, laat natuur zich niet altijd plannen. Door het beheer van spoor en bermen bij verschillende partijen onder te brengen, is er ruimte ontstaan voor aanvullende expertise, zoals die van ecologen. “
Het is echt een leercurve,” licht Maddy toe. “We zijn gewend om snel te reageren op storingen en klachten, maar dit project vraagt om een andere aanpak. Geen meters maken, maar zorgvuldig en duurzaam beheren. Dat vergt andere kennis. Ook onze inspecteurs moeten nu meer weten van natuurbeheer.”
“Als bedrijf willen we een voorbeeld geven in het goed omgaan met de natuur.”
De ecologische expertise van Krinkels blijkt daarbij essentieel. Omdat ecologen bij de aannemer in dienst zijn, is hun kennis praktisch toepasbaar en direct beschikbaar. ProRail kan daardoor nieuwe technieken inzetten zoals de Roots Reset methode voor het verdringen van de Japanse Duizendknoop. Hierbij wordt een granulaat door de bodem gemengd en luchtdicht afgedekt. Binnenkort start de pilot die zal uitwijzen of de duizendknoop inderdaad wegblijft. “Juist de kleine ontdekkingen maken vaak het verschil,” zegt Maddy enthousiast.
Dicht op de uitvoering
“Als ecoloog bij een aannemer zit je heel dicht op de uitvoering,” vertelt Nynke, die het project vanuit Krinkels begeleidt. Ze is vanaf de start betrokken. Voorafgaand aan het maaiseizoen brengt Nynke het areaal volledig in kaart, zodat uitvoerders weten waar ze rekening mee moeten houden. “Het ecologisch werkprotocol dat ik bij aanvang van een project maak, wordt jaarlijks geüpdatet. Ik ben veel in het veld te vinden waar ik kijk of en waar nesten of beschermde soorten zijn. Op basis hiervan en de waarnemingen die zijn ingevoerd in de Nationale Databank Flora en Fauna (NDFF), worden de voorzorgsmaatregelen bepaald.”
Papier versus praktijk
Ondanks de vooruitgang blijft er spanning tussen ambitie en realiteit. Spoorveiligheid is altijd prioriteit. Sommige delen van de berm worden daarom bewust niet ecologisch beheerd. Door schouwpaden, taluds en de eerste meter van de berm vrij te houden van begroeiing, wordt gezorgd voor een veilige werkomgeving voor medewerkers van ProRail, Krinkels en andere betrokken partijen. Daarnaast spelen ook budgetten een rol. Een algehele verhoging van biodiversiteit is géén wettelijke eis, maar een bewuste keuze van ProRail. Dat maakt het soms lastig: de ambitie is er, maar het moet ook financieel haalbaar zijn.
Focus op locatie met potentie
Hoe kan ProRail de komende vier jaar in samenwerking met Krinkels toch zorgen voor zoveel mogelijk biodiversiteit langs het spoor? Ecoloog Nynke adviseert, “Door de focus te leggen op locaties met veel ecologische potentie, kunnen gerichte maatregelen echt verschil maken”.
Met voldoende budget zijn daar concrete stappen te zetten richting het grotere doel van ProRail: alle spoorbermen in 2030 duurzaam beheren. Want meer natuur langs het spoor draagt niet alleen bij aan gezonde ecosystemen, maar ook aan een prettige reiservaring. De reiziger ziet straks vanuit de trein een gevarieerde berm, een landschap dat past bij de omgeving.
Maddy vat het treffend samen: “Wat ik het mooiste vind, is dat we echt iets bijdragen. Zonder goed onderhoud, zowel op groen als grijs gebied, kunnen er uiteindelijk geen treinen rijden. Dat is de kern van ons werk: zorgen dat alles soepel blijft lopen. En dat kan dus ook met oog voor de natuur.”
Dit artikel verscheen eerder in het MVO-jaarverslag 2024-2025
